I z pewno�ci� widzowie ci nie doznali zawodu ani te� nie odczuli znu�enia, cho� spektakl by� bardzo d�ugi (blisko sze�� godzin z dwiema 40-minutowymi przerwami) i cho� Zygfryd - dzie�o ogromnych rozmiar�w i intensywnej dramatycznej ekspresji - jest w�a�ciwie utworem... kameralnym: na scenie przewa�nie widzimy nie wi�cej jak dwie osoby, a wszystkich uczestnik�w akcji jest zaledwie o�mioro.

Widzowie nie czuli znu�enia, gdy� wspania�a muzyka Wagnera pod dynamiczn� i precyzyjn� zarazem batut� Ewy Michnik nieprzerwanie trzyma�a ich w napi�ciu. Znakomity niemiecki re�yser Hans-Peter Lehmann (ongi� asystent Wielanda Wagnera w Bayreuth) potrafi� za�, przy skutecznej wsp�pracy scenografa Waldemara Zawodzi�skiego, czytelnie przedstawi� odbiorcom zasadnicz� my�l dzie�a. Postara� si� zarazem o maksymalne o�ywienie sk�pej sk�din�d i powolnej (poza paroma epizodami) akcji, nie si�gaj�c po pseudonowoczesne udziwnienia. "

Nie musz� ubiera� Wagnerowskich bohater�w w d�insy ani uzbraja� ich w ka�asznikowy, aby poruszy� wra�liwo�� wsp�czesnego widza - powiada Lehmann - nie mam natomiast nic przeciw wprowadzeniu postaci b�d� stworze�, o kt�rych zazwyczaj tylko s�yszymy, by cho� troch� zape�ni� t� ogromn� scen�." St�d ogl�dali�my w przedstawieniu - mi�dzy innymi - kruki Wotana, kt�re przynosz� ojcu bog�w wiadomo�ci ze �wiata ziemian, ale o kt�rych w tek�cie dramatu jedynie si� m�wi, zobaczyli�my te� walkirie - siostry u�pionej Brunhildy. Co jednak najwa�niejsze - ca�e przedstawienie toczy si� prosto i naturalnie, w doskona�ej przy tym harmonii z padaj�cymi ze sceny s�owami, co w praktyce teatr�w operowych jest dzisiaj raczej ewenementem.

A owa g��wna my�l dramatu to pojawienie si� obdarzonego niezwyk�� si��, promiennego bohatera, zdolnego naprawi� zepsuty �wiat. Zapowied� tego dostrzegamy ju�, kiedy odzyskuje z�oto Renu i czarodziejski pier�cie�, kt�rego zwr�cenie Naturze - uosobionej przez trzy C�ry Renu - powinno przywr�ci� pierwotny �ad i porz�dek rzeczy. Zrodzony z kazirodczej mi�o�ci rodze�stwa - Zygmunda i Zyglindy - sam Zygfryd jest czysty, nieznaj�cy l�ku oraz wolny od wszelkich uk�ad�w, jakie wi��� nawet najwi�kszego z bog�w - Wotana. Nie dosi�gaj� go te� kl�twy z�owrogiego Alberyka, dzi�ki czemu zdolny jest pokona� z�e si�y i poprowadzi� zn�kan� ludzko�� ku lepszej przysz�o�ci. Niestety -jak to poka�e ostatnia cz�� tetralogii, czyli Zmierzch bog�w - nienawi�� wrog�w oraz ich ��dza w�adzy i nikczemne intrygi niszcz� w ko�cu jego tak�e, prowadz�c w konsekwencji do nieuchronnej zag�ady istniej�cego �wiata bog�w i ludzi.

Na razie jednak bohaterski Zygfryd triumfuje: scala szcz�tki ofiarowanego niegdy� jego ojcu cudownego miecza, pokonuje strzeg�cego skarbu Nibelung�w potwornego smoka Fafnera, przechodzi nietkni�ty przez morze ognia i w mi�osnym uniesieniu ��czy si� z przebudzon� Brunhilda. Wiarygodno�� jego niezwyk�ych przyg�d podnosi we wroc�awskim przedstawieniu wspania�a posta� odtw�rcy tej roli, solisty petersburskiego Teatru Maryjskiego Leonida Zacho�ajewa, ��cz�cego warto�ciowy g�os, zdolny swobodnie pokona� mordercze trudno�ci pot�nej partii Zygfryda (niewielu dzi� �piewak�w to potrafi!) z wy�mienitymi warunkami zewn�trznymi.

Znalaz� doskona�� partnerk� w kreuj�cej rol� Brunhildy Barbarze Schneider-Hofstetter z Wiesbaden, pozyskanej notabene dla wroc�awskiego przedstawienia w drodze nag�ego zast�pstwa. Dysponuje ona tak�e g�osem o imponuj�cej mocy i blasku, a do tego pe�n� uroku aparycj�, tote� do naj-�wietniejszych epizod�w przedstawienia nale�a�y s�ynna scena kucia miecza w I akcie oraz wielki fina�owy duet Zygfryda i Brunhildy. Znakomitym odtw�rc� partii przewrotnego kar�a Mimego okaza� si� r�wnie� niemiecki tenor Uwe Eik�tter. Bogus�aw Szynalski stworzy� frapuj�c� posta� W�drowca-Wotana, a El�bieta Kaczmarzyk-Janczak ma prawo zaliczy� parti� Erdy do najwybitniejszych swoich �yciowych kreacji.

No i wreszcie - zbiorow� bohaterk� spektaklu by�a z pewno�ci� powi�kszona do niecodziennych rozmiar�w (mi�dzy innymi a� sze�� harf!) orkiestra Opery Dolno�l�skiej, prowadzona pewn� r�k� Ewy Michnik. I gdyby jeszcze niezb�dne tu nag�o�nienie uda�o si� rozwi�za� tak, by osi�gn�� efekt naturalnego brzmienia oraz w�a�ciwe proporcje mi�dzy orkiestr� a g�osami �piewak�w - zadowolenie s�uchaczy by�oby zupe�ne.

I tak zreszt� wystawienie Zygfryda by�o wydarzeniem artystycznym wielkiej miary - nawet dla wroc�awian, przywyk�ych ju� do operowych "super-produkcji". �e niekt�rzy co bardziej awangardowe nastawieni widzowie inscenizacj� t� mogli uzna� za zbyt tradycjonaln� i t�umacz�c� Wagnerowsk� symbolik� w nazbyt uproszczony spos�b? C� - wypada im przypomnie�, i� ostatnie przedstawienia Pier�cienia Nibelunga we Wroc�awiu mia�y miejsce prawie 70 lat temu, a zapewne niewielu dzisiejszych jego mieszka�c�w mia�o dot�d okazj� bezpo�rednio zetkn�� si� z tym arcydzie�em, a i z tw�rczo�ci� Wagnera w og�le. Kontynuuj�c zatem swoje szczytne i ambitne zamierzenie dzielna Ewa Michnik zapowiada na czerwiec przysz�ego roku seri� przedstawie� ostatniej cz�ci cyklu o Nibelungach, to jest Zmierzchu bog�w.

I z pewno�ci� widzowie ci nie doznali zawodu ani te� nie odczuli znu�enia, cho� spektakl by� bardzo d�ugi (blisko sze�� godzin z dwiema 40-minutowymi przerwami) i cho� Zygfryd - dzie�o ogromnych rozmiar�w i intensywnej dramatycznej ekspresji - jest w�a�ciwie utworem... kameralnym: na scenie przewa�nie widzimy nie wi�cej jak dwie osoby, a wszystkich uczestnik�w akcji jest zaledwie o�mioro.

Widzowie nie czuli znu�enia, gdy� wspania�a muzyka Wagnera pod dynamiczn� i precyzyjn� zarazem batut� Ewy Michnik nieprzerwanie trzyma�a ich w napi�ciu. Znakomity niemiecki re�yser Hans-Peter Lehmann (ongi� asystent Wielanda Wagnera w Bayreuth) potrafi� za�, przy skutecznej wsp�pracy scenografa Waldemara Zawodzi�skiego, czytelnie przedstawi� odbiorcom zasadnicz� my�l dzie�a. Postara� si� zarazem o maksymalne o�ywienie sk�pej sk�din�d i powolnej (poza paroma epizodami) akcji, nie si�gaj�c po pseudonowoczesne udziwnienia. "

Nie musz� ubiera� Wagnerowskich bohater�w w d�insy ani uzbraja� ich w ka�asznikowy, aby poruszy� wra�liwo�� wsp�czesnego widza - powiada Lehmann - nie mam natomiast nic przeciw wprowadzeniu postaci b�d� stworze�, o kt�rych zazwyczaj tylko s�yszymy, by cho� troch� zape�ni� t� ogromn� scen�." St�d ogl�dali�my w przedstawieniu - mi�dzy innymi - kruki Wotana, kt�re przynosz� ojcu bog�w wiadomo�ci ze �wiata ziemian, ale o kt�rych w tek�cie dramatu jedynie si� m�wi, zobaczyli�my te� walkirie - siostry u�pionej Brunhildy. Co jednak najwa�niejsze - ca�e przedstawienie toczy si� prosto i naturalnie, w doskona�ej przy tym harmonii z padaj�cymi ze sceny s�owami, co w praktyce teatr�w operowych jest dzisiaj raczej ewenementem.

A owa g��wna my�l dramatu to pojawienie si� obdarzonego niezwyk�� si��, promiennego bohatera, zdolnego naprawi� zepsuty �wiat. Zapowied� tego dostrzegamy ju�, kiedy odzyskuje z�oto Renu i czarodziejski pier�cie�, kt�rego zwr�cenie Naturze - uosobionej przez trzy C�ry Renu - powinno przywr�ci� pierwotny �ad i porz�dek rzeczy. Zrodzony z kazirodczej mi�o�ci rodze�stwa - Zygmunda i Zyglindy - sam Zygfryd jest czysty, nieznaj�cy l�ku oraz wolny od wszelkich uk�ad�w, jakie wi��� nawet najwi�kszego z bog�w - Wotana. Nie dosi�gaj� go te� kl�twy z�owrogiego Alberyka, dzi�ki czemu zdolny jest pokona� z�e si�y i poprowadzi� zn�kan� ludzko�� ku lepszej przysz�o�ci. Niestety -jak to poka�e ostatnia cz�� tetralogii, czyli Zmierzch bog�w - nienawi�� wrog�w oraz ich ��dza w�adzy i nikczemne intrygi niszcz� w ko�cu jego tak�e, prowadz�c w konsekwencji do nieuchronnej zag�ady istniej�cego �wiata bog�w i ludzi.

Na razie jednak bohaterski Zygfryd triumfuje: scala szcz�tki ofiarowanego niegdy� jego ojcu cudownego miecza, pokonuje strzeg�cego skarbu Nibelung�w potwornego smoka Fafnera, przechodzi nietkni�ty przez morze ognia i w mi�osnym uniesieniu ��czy si� z przebudzon� Brunhilda. Wiarygodno�� jego niezwyk�ych przyg�d podnosi we wroc�awskim przedstawieniu wspania�a posta� odtw�rcy tej roli, solisty petersburskiego Teatru Maryjskiego Leonida Zacho�ajewa, ��cz�cego warto�ciowy g�os, zdolny swobodnie pokona� mordercze trudno�ci pot�nej partii Zygfryda (niewielu dzi� �piewak�w to potrafi!) z wy�mienitymi warunkami zewn�trznymi.

Znalaz� doskona�� partnerk� w kreuj�cej rol� Brunhildy Barbarze Schneider-Hofstetter z Wiesbaden, pozyskanej notabene dla wroc�awskiego przedstawienia w drodze nag�ego zast�pstwa. Dysponuje ona tak�e g�osem o imponuj�cej mocy i blasku, a do tego pe�n� uroku aparycj�, tote� do naj-�wietniejszych epizod�w przedstawienia nale�a�y s�ynna scena kucia miecza w I akcie oraz wielki fina�owy duet Zygfryda i Brunhildy. Znakomitym odtw�rc� partii przewrotnego kar�a Mimego okaza� si� r�wnie� niemiecki tenor Uwe Eik�tter. Bogus�aw Szynalski stworzy� frapuj�c� posta� W�drowca-Wotana, a El�bieta Kaczmarzyk-Janczak ma prawo zaliczy� parti� Erdy do najwybitniejszych swoich �yciowych kreacji.

No i wreszcie - zbiorow� bohaterk� spektaklu by�a z pewno�ci� powi�kszona do niecodziennych rozmiar�w (mi�dzy innymi a� sze�� harf!) orkiestra Opery Dolno�l�skiej, prowadzona pewn� r�k� Ewy Michnik. I gdyby jeszcze niezb�dne tu nag�o�nienie uda�o si� rozwi�za� tak, by osi�gn�� efekt naturalnego brzmienia oraz w�a�ciwe proporcje mi�dzy orkiestr� a g�osami �piewak�w - zadowolenie s�uchaczy by�oby zupe�ne.

I tak zreszt� wystawienie Zygfryda by�o wydarzeniem artystycznym wielkiej miary - nawet dla wroc�awian, przywyk�ych ju� do operowych "super-produkcji". �e niekt�rzy co bardziej awangardowe nastawieni widzowie inscenizacj� t� mogli uzna� za zbyt tradycjonaln� i t�umacz�c� Wagnerowsk� symbolik� w nazbyt uproszczony spos�b? C� - wypada im przypomnie�, i� ostatnie przedstawienia Pier�cienia Nibelunga we Wroc�awiu mia�y miejsce prawie 70 lat temu, a zapewne niewielu dzisiejszych jego mieszka�c�w mia�o dot�d okazj� bezpo�rednio zetkn�� si� z tym arcydzie�em, a i z tw�rczo�ci� Wagnera w og�le. Kontynuuj�c zatem swoje szczytne i ambitne zamierzenie dzielna Ewa Michnik zapowiada na czerwiec przysz�ego roku seri� przedstawie� ostatniej cz�ci cyklu o Nibelungach, to jest Zmierzchu bog�w.