Po premierze superprodukcji Opery: Turandot bez uczu
Beata Maciejewska, Gazeta Wyborcza, 2010-06-20
Wrocawska premiera opery Turandot na Stadionie Olimpijskim w reyserii Michaa Znanieckiego zapowiadana bya jako megaprodukcja z chiskim rozmachem. Wszystko miao by widoczne z ksiyca: eliptyczna scena o powierzchni 5 tys. m kw., mur siedmiometrowej wysokoci, makiety dziesiciometrowych wojownikw, stuosobowa orkiestra, 600 statystw i kilkanacie tysicy widzw. Wielcy mieli by te wykonawcy: wgierska sopranistka Georgina Lukacs (majca za sob wystpy na najwaniejszych scenach wiata), meksykaski tenor Luis Chapa i woski piewak David Righeschi.
Najwikszy okaza si jednak autor Turandot Giacomo Puccini, ktry by geniuszem manipulowania ludzkimi emocjami. Jego talent zwyciy wszystkie niedocignicia inscenizacyjne. Porywajce melodie z przebojow ari "Nessun dorma" Kalafa, miae rozwizania harmoniczne, oryginalna instrumentacja (chiskie gongi, tam-tamy, ksylofony), a przede wszystkim hollywoodzka konstrukcja akcji gwarantuj tej operze sukces. Trzeba si mocno napracowa, eby zniszczy urod opowieci o ksiniczce pozbawiajcej gw kolejnych zalotnikw. Opowieci, w ktrej mieszaj si ze sob mio, mier, nienawi, okruciestwo, powicenie i dza wadzy.
Micha Znaniecki postanowi te uczucia wyeksponowa. Dlatego na Stadionie Olimpijskim wyroso Skamieniae Miasto, z ktrego dyktatura okrutnej Turandot wysysa wiar, nadziej, mio, marzenia. Reyser wymyli te, e paszcz ksiniczki bdzie stanowi cz chiskiego muru ("Turandot jest ostoj pastwa, a nie osob" - mwi), a muraw rozjani linie wietlne, przywodzce na myl naczynia krwionone ("Moja Turandot wyrasta ze stadionu i jest z nim poczona"). Pomys ciekawy, tylko e widzom powinno si dodawa do biletw karteczk z wyjanieniem "co autor mia na myli". Linie wietlne skojarzyy mi si z wypenionymi rtci rzekami w grobowcu pierwszego cesarza Quin Shi Huangdi (strzeonym przez Terakotow Armi), a szmaty na murze zrodziy podejrzenie, e bezporednio przed spektaklem doszo do jakiej katastrofy scenograficznej. By moe reyser uzna, e skoro Kalaf musi ryzykowa ycie z powodu zagadek ksiniczki, widzowie te powinni dosta jak szarad.
Na szczcie dostali te kilka scen olniewajcej urody. Pocztek III aktu, w ktrym cay Pekin zastanawia si, jak ma na imi ksi Kalaf (to zagadka na wag ycia, ktr ksi daje Turandot) naprawd chwyta za serce. Na murach wywietlaj si rne imiona, a Kalaf zanurzony w purpurowej powiacie piewa sawn ari "Nessun dorma" ("Niechaj nikt nie pi"), zapowiadajc swoje zwycistwo nad ksiniczk. Jednak czerwone szarfy, rozcigajce si od niego niczym strugi krwi przypominaj, czym grozi przegrana.
"Nessun dorma" to wielki przebj, najsawniejsi artyci maj go w swoim repertuarze (Luciano Pavarotti zapiewa t ari na otwarcie igrzysk olimpijskich w Turynie) i naprawd robi wraenie. Chapa wprawdzie Pavarottim nie jest, ale czego nie dopiewa, to "dowyglda". Umie si rusza, zagra uczucie, przyku uwag widzw. Naprawd by ksiciem walczcym o uczucie kobiety zimnej jak ld. Gotowym wszystko powici dla mioci. Niestety, w Turandot - Lukacs nie znalaz partnerki. Wgierska sopranistka gosem nie zachwycia, a gr aktorsk przerazia. Przewracaniem oczu i dwoma minami nie mona pokaza skomplikowanych uczu miotajcych Turandot. Lukacs ma manier aktorsk gwiazd kina niemego, co olbrzymie telebimy bezlitonie ujawniy. Znacznie lepiej wypada Anna Lichorowicz jako Liu. Jest pozornie saba i delikatna, a jednak silna dziki mioci. Jej odejcie naprawd porusza, co akurat proste nie jest, bo w wiecie opery mier czsto wyglda groteskowo. Zmienia Turandot, kruszy skamieniae miasto, wyzwala uczucia, sprowadza wolno.
Mocnym atutem tego widowiska okaza si te wiato i choreografia. Zesp Kieleckiego Teatru Taca to naprawd zawodowcy i warto popatrze, jak si ruszaj. Notabene, ruchu na scenie byo bardzo duo. Momentami odnosio si wraenie, e reyser cierpi na horror vacui i rzuca w wielk przestrze Stadionu Olimpijskiego wszystko co ma: wojownikw, mnichw, tancerki z lampionami, tancerzy z flagami i damy dworu. Brakowao tylko filecikw anchois. Byle widz dotrwa do wielkiego finau.
A fina jest bardzo pompatyczny, dopisany po mierci Pucciniego (scena odejcia Liu jest ostatni, ktr kompozytor pozostawi). Znaniecki t pompatyczno jeszcze wzmocni. Gdy Kalaf z Turandot zasiedli na tronie, niebo nad Pekinem - Wrocawiem rozwietliy fajerwerki. Publiczno poczua, e uczestniczy w wielkim show. Byo rzeczywicie wielkie, ale nie rzucio na kolana. Zabrako uczu.
Wrocawska premiera opery Turandot na Stadionie Olimpijskim w reyserii Michaa Znanieckiego zapowiadana bya jako megaprodukcja z chiskim rozmachem. Wszystko miao by widoczne z ksiyca: eliptyczna scena o powierzchni 5 tys. m kw., mur siedmiometrowej wysokoci, makiety dziesiciometrowych wojownikw, stuosobowa orkiestra, 600 statystw i kilkanacie tysicy widzw. Wielcy mieli by te wykonawcy: wgierska sopranistka Georgina Lukacs (majca za sob wystpy na najwaniejszych scenach wiata), meksykaski tenor Luis Chapa i woski piewak David Righeschi.
Najwikszy okaza si jednak autor Turandot Giacomo Puccini, ktry by geniuszem manipulowania ludzkimi emocjami. Jego talent zwyciy wszystkie niedocignicia inscenizacyjne. Porywajce melodie z przebojow ari "Nessun dorma" Kalafa, miae rozwizania harmoniczne, oryginalna instrumentacja (chiskie gongi, tam-tamy, ksylofony), a przede wszystkim hollywoodzka konstrukcja akcji gwarantuj tej operze sukces. Trzeba si mocno napracowa, eby zniszczy urod opowieci o ksiniczce pozbawiajcej gw kolejnych zalotnikw. Opowieci, w ktrej mieszaj si ze sob mio, mier, nienawi, okruciestwo, powicenie i dza wadzy.
Micha Znaniecki postanowi te uczucia wyeksponowa. Dlatego na Stadionie Olimpijskim wyroso Skamieniae Miasto, z ktrego dyktatura okrutnej Turandot wysysa wiar, nadziej, mio, marzenia. Reyser wymyli te, e paszcz ksiniczki bdzie stanowi cz chiskiego muru ("Turandot jest ostoj pastwa, a nie osob" - mwi), a muraw rozjani linie wietlne, przywodzce na myl naczynia krwionone ("Moja Turandot wyrasta ze stadionu i jest z nim poczona"). Pomys ciekawy, tylko e widzom powinno si dodawa do biletw karteczk z wyjanieniem "co autor mia na myli". Linie wietlne skojarzyy mi si z wypenionymi rtci rzekami w grobowcu pierwszego cesarza Quin Shi Huangdi (strzeonym przez Terakotow Armi), a szmaty na murze zrodziy podejrzenie, e bezporednio przed spektaklem doszo do jakiej katastrofy scenograficznej. By moe reyser uzna, e skoro Kalaf musi ryzykowa ycie z powodu zagadek ksiniczki, widzowie te powinni dosta jak szarad.
Na szczcie dostali te kilka scen olniewajcej urody. Pocztek III aktu, w ktrym cay Pekin zastanawia si, jak ma na imi ksi Kalaf (to zagadka na wag ycia, ktr ksi daje Turandot) naprawd chwyta za serce. Na murach wywietlaj si rne imiona, a Kalaf zanurzony w purpurowej powiacie piewa sawn ari "Nessun dorma" ("Niechaj nikt nie pi"), zapowiadajc swoje zwycistwo nad ksiniczk. Jednak czerwone szarfy, rozcigajce si od niego niczym strugi krwi przypominaj, czym grozi przegrana.
"Nessun dorma" to wielki przebj, najsawniejsi artyci maj go w swoim repertuarze (Luciano Pavarotti zapiewa t ari na otwarcie igrzysk olimpijskich w Turynie) i naprawd robi wraenie. Chapa wprawdzie Pavarottim nie jest, ale czego nie dopiewa, to "dowyglda". Umie si rusza, zagra uczucie, przyku uwag widzw. Naprawd by ksiciem walczcym o uczucie kobiety zimnej jak ld. Gotowym wszystko powici dla mioci. Niestety, w Turandot - Lukacs nie znalaz partnerki. Wgierska sopranistka gosem nie zachwycia, a gr aktorsk przerazia. Przewracaniem oczu i dwoma minami nie mona pokaza skomplikowanych uczu miotajcych Turandot. Lukacs ma manier aktorsk gwiazd kina niemego, co olbrzymie telebimy bezlitonie ujawniy. Znacznie lepiej wypada Anna Lichorowicz jako Liu. Jest pozornie saba i delikatna, a jednak silna dziki mioci. Jej odejcie naprawd porusza, co akurat proste nie jest, bo w wiecie opery mier czsto wyglda groteskowo. Zmienia Turandot, kruszy skamieniae miasto, wyzwala uczucia, sprowadza wolno.
Mocnym atutem tego widowiska okaza si te wiato i choreografia. Zesp Kieleckiego Teatru Taca to naprawd zawodowcy i warto popatrze, jak si ruszaj. Notabene, ruchu na scenie byo bardzo duo. Momentami odnosio si wraenie, e reyser cierpi na horror vacui i rzuca w wielk przestrze Stadionu Olimpijskiego wszystko co ma: wojownikw, mnichw, tancerki z lampionami, tancerzy z flagami i damy dworu. Brakowao tylko filecikw anchois. Byle widz dotrwa do wielkiego finau.
A fina jest bardzo pompatyczny, dopisany po mierci Pucciniego (scena odejcia Liu jest ostatni, ktr kompozytor pozostawi). Znaniecki t pompatyczno jeszcze wzmocni. Gdy Kalaf z Turandot zasiedli na tronie, niebo nad Pekinem - Wrocawiem rozwietliy fajerwerki. Publiczno poczua, e uczestniczy w wielkim show. Byo rzeczywicie wielkie, ale nie rzucio na kolana. Zabrako uczu.
Opera w 3 aktach (5 obrazach) Libretto: Giuseppe Adami, Renato Simoni Prapremiera: Mediolan, 26 IV 1926 Premiera polska: Warszawa, 1932 Superwidowisko: 18, 19, 20 VI 2010