Zmierzch bogwstanowi ostatni cz tetralogii poprzedzon wasnym prologiem i skada si z trzech aktw. Zwyciski Zygfryd zalubi wybawion walkiri - Brunhild i jako symbol swej mioci i wiernoci ofiarowa jej zdobyty piercie Nibelunga, nie przeczuwajc jego zowrogiej mocy. Szansa na powrt zota w gbiny Renui przywrcenia adu w naturze oddala si.
Zagada bogw i ludzi wydaje si nieunikniona. Zo ukazuje sw niszczycielsk si w coraz bardziej wyrafinowanych i perfidnych formach. Ufny i otwarty Zygfryd staje si narzdziem podstpnej intrygi Nibelungw, magiczne moce wykorzystane zostaj dla spotgowania za, a on sam ginie od zdradzieckiego ciosu.
Zo znw triumfuje. Lecz wierna maonka bohatera skada ofiar z wasnego ycia. Cry Renu odzyskaj piercie, a nurt rzeki pochania zabjc. To nie uratuje jednak pysznych i dnych wadzy bogw: ich dumna siedziba Walhalla ulega unicestwieniu w pomieniach.
Moc twrca Ryszarda Wagnera rwnie w tej ostatniej czci tetralogii ani na moment nie sabnie. Wschd soca, podr Renem, scena Zygfryda z wodnicami, pochd aobny, poar Walhalli - to obrazy, ktre pozostawiaj niezatarte wraenie, a muzyczny geniusz kompozytora objawia si ze szczegln si.
Opera w 3 aktach Libretto: Richard Wagner Prapremiera: Bayreuth 17 VIII 1876 Premiera polska: Lwów, 1911 Superwidowisko: 23, 24 VI 2006